Sırbistan’da Eylemler Başbakanı Götürdü
Sırbistan Başbakanı Miloš Vučević, üç ay süren ülke çapındaki protestoların ardından 28 Ocak’ta istifa ettiğini açıkladı ve bunu “toplumdaki gerilimi daha fazla artırmamak” için yaptığını belirtti. Gösteriler, 22 Aralık 2024’te, Novi Sad’daki merkezi tren istasyonunda bir kanopinin çökmesi sonucu 15 kişinin hayatını kaybetmesinden sadece 21 gün sonra başladı ve yaklaşık 100.000 kişi sokaklara döküldü. O günden bu yana, ülke, önce öğrenciler tarafından başlatılan ve daha sonra işçiler, öğretmenler ve çiftçilerin katılımıyla büyüyen protestolarla sarsıldı. Artan kamuoyu baskısı, hükümet yetkililerini istifaya zorladı—Vučević’in ayrılışı ilk değildi. 2024 Kasım ayında, İnşaat, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Goran Vasić ile İç ve Dış Ticaret Bakanı Tomislav Momirović de görevlerinden ayrılmıştı.
Başlangıçta öfke, yetersiz inşaat güvenlik önlemlerine yönelikti, ancak üç ay süren protesto hareketi, iktidardaki Sırp İlerici Partisi’ne (SNS) karşı daha geniş bir memnuniyetsizliğin ifadesine dönüştü. Göstericiler, Çin liderliğindeki bir konsorsiyum tarafından başlatılan büyük ölçekli altyapı projelerinde daha fazla şeffaflık talep etti ve hükümetin felaketin sorumluluğunu üstlenmesini istedi. Popülist-muhafazakâr yönetim ayrıca seçmenleri rüşvetle yönlendirmek, yolsuzluk, muhalefete yönelik şiddet, medya özgürlüğünü kısıtlama ve organize suçla bağlantılı olmakla suçlandı—Vučević ise bu iddiaları reddetti.
Buna karşılık, yetkililer, eski ulaştırma bakanı da dahil olmak üzere 13 kişiyi felaketten sorumlu tutarak haklarında dava açtı. Bu sırada Vučević, halkın öfkesini dindirmek amacıyla bazı öğrenci taleplerini karşılamaya çalıştı; bunlardan biri, tren istasyonuna ilişkin tüm yenileme belgelerinin kamuoyuna açıklanmasıydı. Ancak bu tavizler, protestocuları yatıştırmaya yetmedi.
Protestolar şiddet olaylarıyla gölgelendi; iktidar partisiyle bağlantılı olduğu iddia edilen kişiler tarafından saldırıya uğrayan göstericiler oldu ve dört protestocu polis tarafından gözaltına alındı. Daha önceki gösterilerde de benzer şiddet olayları yaşanmış, protestocular araçlarla ezilmiş ve iki öğrenci ağır yaralanmıştı. Bu nedenle, Pazartesi günü Belgrad’daki abluka on binlerce kişinin katılımıyla gerçekleşti; çiftçiler traktörleriyle, motosikletliler ise protestocuları korumak için harekete geçti.
Sonunda, sokaklardan yükselen kararlı ve ısrarlı baskı karşısında başbakan geri adım attı. “Novi Sad belediye başkanı ve ben, Novi Sad’da yaşananlardan nesnel olarak sorumlu olduğumuzu düşünüyoruz ve bunun siyasi bedelini gönüllü olarak ödüyoruz,” diyerek istifasını duyurdu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, başbakanın istifasını isteksizce kabul ettiğini belirterek, Vučević’in “hiçbir yanlış yapmadığını” savundu. Ayrıca, hükümetin kaderinin on gün içinde belli olacağını ancak muhalefetin geçici hükümet talebini reddettiğini açıkladı.
