ABD’ye Önümüzdeki Kış Komünizm mi Geliyor? – Emre Güntekin

ABD Başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi ve Demokrat adayların belirleneceği ön seçimler 3 Şubat’ta Iowa’da başladı ve böylece başkanlık seçimi için start verilmiş oldu.

Cumhuriyetçi Parti tarafında konuşulacak yeni bir şey yok. Donald Trump beklenildiği üzere ezici bir üstünlük sağlarken, 40 delegenin 39’unu kazandı. Rakibi Bill Weld ise 1 delege kazanabildi.

Demokrat Parti’de ise başkan adayının seçimi son ana kadar sürecek gibi görünüyor. 2000 yılındaki başkanlık seçimlerinden bu yana Iowa’yı kazanan bütün Demokrat adaylar başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti adayı olmayı başardılar (Al Gore, John Kerry, Barack Obama ve Hillary Clinton). Fakat bugüne kadar her seçimde sonuçları hızlı bir şekilde aktarabilen Demokrat Parti’de bu kez Demokratik Sosyalistlerin adayı Barnie Sanders’ın yarışı önde götürdüğünün anlaşılmasıyla beraber sonuçlar “teknik problem”ler nedeniyle açıklanamadı. Yetkililerden kamuoyuna yansıyan gerekçelerden biri de “sonuçların tutarsızlığı”.

Şu ana kadar oyların ancak % 97’sinin işlenebildiği görülüyor (New York Times, 6 Şubat).

Demokrat Parti’de kamuoyundan yansıyan verilere göre yarışın Sanders ile Obama dönemi başkan yardımcısı Joe Biden arasında geçmesi bekleniyordu. Ancak beklenenin aksine şimdiye kadar açıklanan sonuçlar Sanders ile South Bend Belediye Başkanı Pete Buttigieg’i kafa kafaya gösteriyor. Kesin sonuçlar için mecburen Demokrat Parti yönetiminin açıklaması beklenecek.

Daha ilk sonuçlar ABD’li egemenleri yaklaşan Sanders tehlikesini dikkate almaya zorlamış görünüyor. Wall Street Journal’da 5 Ocak’ta yayınlanan William Galston’ın “Stop Bernie Sanders Now” (Barnie Sanders’ı şimdi durdurun!) başlıklı makalede Demokrat Parti’de yarışan aday sayısının fazla olması nedeniyle Sanders’ın ufak bir farkla başkan adaylığını kazanabileceği, dolayısıyla adayların egemenler açısından daha makul “solcu” adayların Şubat ayı bitmeden ortak bir isim etrafında koalisyona gitmeleri gerektiği belirtiliyor. Ortaya çıkan sonuç önseçimleri Iowa’da önde bitiren adayın 1972 yılından bu yana en düşük delege sayısını alacağını gösteriyor.

Öte yandan seçim sonuçları üzerinde nispeten ufak bir etkisi olacak Iowa’da yaşanan tartışmalar gelecek 9 ayda seçim sürecinde yaşanabilecek olası ayak oyunlarının da bir işareti olarak görülüyor. Esasında Sanders’a karşı Demokrat Parti içerisindeki salvolar geçtiğimiz aylarda Barack Obama, John Kerry ve Hillary Clinton gibi partinin ağır toplarının Sanders’ı Trump’tan daha büyük bir tehdit olarak gördüklerine ve durdurmak için gerekirse seçim sürecine müdahil olabileceklerine dair iddiaların ABD basınında ayyuka çıkmasıyla başlamıştı. Kasım ayında Politico’da yayınlanan bir makalede (2) yapılan yorumda yakın sözcülerinden birinin ifadelerine dayanarak Obama’nın kendisini aday belirlendiğinde partinin bütünlüğünü koruyan bir demir parmaklık olarak konumlandıracağı belirtilmiş, ancak bunun tek istisnasının Sanders olduğu vurgulanmıştı. İddialara göre Sanders’ın adaylık yarışında öne geçmesi durumunda Obama onu durdurmak için konuşmaya başlayacaktı. Bunun temelinde ise Sanders’ın açıkladığı eğitim ve sağlık alanındaki sosyal programların ve sosyalist kimliğinin Demokrat Parti’nin tabanında yaratacağı rahatsızlıkların yattığı belirtiliyor.

Elbette bu programın kimleri rahatsız edeceği Obama’nın başkanlık dönemine bakıldığında anlaşılabilir. 16 Kasım’da yaptığı açıklamada “…ortalama bir Amerikalı sistemi komple alaşağı edip yeniden inşa etmemiz gerektiğini düşünmüyor.”(3) doğrudan Sanders’a bir mesaj olarak okunabilir.

Fakat gerçekler Obama’nın düşündüğü gibi değil. ABD’li egemenler de tehlikenin fazlasıyla farkında. Özellikle gençlik içerisinde kapitalizme dair inancın giderek zayıfladığını, derin sınıfsal uçurumların, neoliberal saldırılarla budanan hakların emekçi sınıflarda derin bir huzursuzluk yarattığını görüyorlar. 4 Şubat’ta Newsweek’te yayınlanan bir yorumda buna vurgu yapılıyor: “Young People Aren’t Crazy. Capitalism Is in Trouble, and It’s Up to Us to Save It” (Gençler çılgın değil. Kapitalizmin başı dertte, ve onu kurtarmak bize bağlı.) (4). Makalenin yer verdiği bir araştırmaya (5) göre yaşları 18-29 aralığında olan gençlerin % 51’i sosyalizme daha olumlu bakıyor. Makalenin yazarı nedenini ise şöyle vurguluyor:

“Bu Mayıs ayında kolejden mezun olduğunuzu ve 100.000 $ öğrenim kredisi borcunuz olduğunu hayal edin. Borç içinde birisiyle çıkıyorsunuz, ve belki evlenmeyi düşünüyorsunuz, fakat yeni bir evin maliyeti yüzbinlerce dolar tutuyor, ve okuldan sonraki ilk işinizden yılda 50.000 $ kazanıyorsunuz. Amerikan rüyasını unutun. Bu durum Barnie Sanders ve Elizabeth Warren’ın ekonomik reçetesinin yankı uyandırmasına neden olan yeni bir kabustur.”

Bu satırları yazanlara göre çözüm bol sıfırlı, dolgun maaşlar ve tazminatlar alan şirket yöneticilerinin, bürokratların vs. şatafatlarından fedakârlık yapmaları, göze batmamaları ve sistemin herkes için daha iyi işleyebilmesi için çare aramalarında yatıyor. Demek istedikleri şu: Aslında sorun kapitalizmde ve onun kara ve sınırsız sermaye birikimine dayanan mantığında değil; tamamen yönetenlerde!

ABD’de Barnie Sanders, Elizabeth Warren, Alexandra Ocasio-Cortes gibi reformist adayların bu kadar ön plana çıkabilmelerinin arka planında da bu maddi zemin yatıyor. Ancak onların gençlerin ve emekçilerin eşitlik ve adil bir düzen istemlerine ne derece yanıt verebilecekleri de muğlak. Zira bu isimler kendilerine yöneltilen her eleştiri de söylemlerini daha da yumuşatarak, Amerikan müesses nizamına zarar vermeyeceklerini kanıtlamaya çalışıyorlar. Kısacası, Sanders seçilirse ABD’ye önümüzdeki kış komünizm gelmeyecek. Ancak şurası da bir gerçek olarak öne çıkıyor. Trump’ın Sanders eliyle yenilgisi belki de tüm dünyada yükselen ırkçı popülizmin önemli bir mevzi kaybetmesine ve solun bir alternatif olarak ön plana çıkabileceğine dair umutların yeşermesine yol açacaktır. 

Referanslar

1) Barnie Sanders’ı Şimdi Durdurun!, https://www.wsj.com/articles/stop-bernie-sanders-now-11580859738
2) https://www.politico.com/news/magazine/2019/11/26/barack-obama-2020-democrats-candidates-biden-073025
3) https://www.cbsnews.com/news/obama-says-average-american-doesnt-think-we-have-to-tear-down-the-system-and-remake-it/
4) “Gençler çılgın değil. Kapitalizmin başı dertte, ve onu kurtarmak bize bağlı.”, https://www.newsweek.com/young-people-arent-crazy-capitalism-trouble-its-us-save-it-opinion-1485600
5) Democrats More Positive About Socialism Than Capitalism, https://news.gallup.com/poll/240725/democrats-positive-socialism-capitalism.aspx