ABD İklim Krizi ile Boğuşuyor – B. Defne Erten

150 milyon Amerikalının hayatını etkileyen fırtınalar yaklaşık bir haftadır devam etmekte. Özellikle sahil şeritlerini etkileyen kutup soğuklarına bağlı fırtınaların en çok etkilendiği bölge olan Teksas’ta hala onbinlerce kişinin elektriğe erişimi yok.

Batı şeridinden güney şeridine binlerce kilometrelik alanı kaplayan kar fırtınaları 15 Şubat’ta başladı. Özellikle Teksas’ın hala büyük ölçüde etkilendiği fırtınalarda su, elektrik, gaz gibi hayati ihtiyaçların sağlandığı merkezler de kullanım dışı kaldığı için onlarca insan hayatını kaybetti. İnsanlar ısınmak için çaba harcarken karbondioksit zehirlenmeleriyle, trafik kazalarında ve aşırı soğuk sebebiyle hayatlarını kaybetti. Şu an için kutup soğukları sebebiyle resmi can kaybı sayısı 58 olarak açıklandı.

ABD Başkanı Joe Biden Teksas’ta “acil durum” ilan etti ve ulusal muhafızlar sorunları önlemek amacıyla devreye sokuldu. Bununla birlikte kar fırtınalarının 6 milyon Covid-19 aşısının dağıtımını geciktirdiği belirtiliyor. Elbette, mülkiyet güvenliğinin her şeyden daha önce geldiği sistemde sağlık ihtiyaçlarından ziyade olası yağmaları önlemek adına ulusal muhafızın devreye sokulmuş olması daha olası bir senaryo.

Yaşanan bu olağanüstü kar fırtınalarının sebebi olan kutup soğuklarının ABD’de neden bu kadar etkili olduğu, sebepleri ve sonuçları da akıllara küresel iklim krizine dair soruları getiriyor. Özetle, ABD’de yaşanan bu ekstrem soğuklar, kutuplar çevresinde bulunan soğuk havanın ve basıncın yer değiştirmesi sebebiyle gerçekleşiyor. Yani kutuplardaki ısı değişimi, ABD’deki kar fırtınaları, ekvatora daha yakın ülkelerdeki mevsim değişiklikleri ya da örneğin bizim Türkiye’de bu yıl deneyimlediğimiz geç gelen kış mevsimi; hepsi iklim krizininin çeşitli yansımalarını oluşturuyor. Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan insanların payına da küresel pandemi ve iklim krizine bağlı doğal afetlerle mücadele etmek zorundalığı düşüyor. Bu koşulların tüm dünyayı içine alan ekonomik kriz ve yoksullukla da perçinlendiğini söylememek olmaz. Örneğin ABD’de yaşanan aşırı soğuklar sonucunda insanlar ısınmak için elektrik tüketimini arttırmak zorundalar. Bazı hanelerde binlerce dolarlık elektrik faturaları beklendiği görülüyor.

150 milyon Amerikan vatandaşının ekstrem soğuklardan etkilendiği, 80 milyonu aşkın kişinin kar fırtınalarından direkt olarak zarar gördüğü ABD’de insanlar pandemi, öldürücü hava şartları, yoksulluk ve kaynaklara ulaşamama sorunlarıyla baş ediyor. Uzmanlar, bu durumun bir süre daha sürebileceğine dair uyarılarda bulunuyor. Hayatını kaybeden ve ağır şekilde yaralanan insanların büyük çoğunluğunu evsizler oluşturuyor. Evi olmadığı için sokakta veya arabasında kalırken hayatını kaybeden, yaralanan sayısız insan var. Elektrik ve gaz erişimi çok kısıtlı olduğu için tüp kuyrukları oluşmuş durumda. Donan su boruları sebebiyle temiz su sıkıntısı da insanların günlük yaşamını büyük ölçüde etkiliyor. ABD’nin batısı ve güneyi kıyamet senaryosu bilim kurgularıyla boy ölçüşecek günler yaşıyor desek abartmış olmayız.