Soçi Mutabakatı: Rojava'nın Tabutuna Son Çivi mi? – V. U. Arslan

Soçi’de Putin ve RTE arasındaki görüşmelerde Suriye ve Kürtlerin geleceği konusunda önemli kararlar alındı.

Buna göre Türkiye’nin askeri hakimiyeti Tel Abyad ve Serakaniye (Resulayn) arasındaki 120 km’lik uzunluk ve 30km’lik derinlikle sınırlandırıldı. Bu iki ilçe de TSK kontrolünde kalmış oldu. Hatırlanacağı üzere Serakaniye’de YPG şiddetli bir şehir savaşı ile direniş gösteriyordu ki ABD araya girerek ateşkes sağlanmış ve YPG birlikleri şehri boşaltmıştı.

Tel Abyad-Serakaniye hattının doğusu ve batısı ise Rusya ve Suriye devletinin kontrolüne bırakıldı. Yani Kobani ve kuzeydoğu sınırına doğru sıralanan Dirbasiyeh, Amude, Kamışlı, Kahtaniye ve Yarubiye gibi merkezlere yönelik herhangi bir işgal girişimi söz konusu olamayacak. Diğer taraftan YPG birlikleri bu bölgelerde sınırın 30km güneyine sürülecek. TSK ve Rusya birlikleri sınırın 10 km içerisine kadar birlikte devriye gezecek. 230 bin nüfuslu çok kültürlü Kamışlı şehri bu devriyelerden muaf tutulacak.

1- RTE’nin tüm sınır boyunca 30km derinliğinde kalıcı bölge kurma hayallerinin suya düştüğü bu mutabakatla tescillendi. 2 milyon Suriyeli mültecinin yerleştirileceği TOKİ’li kurtarılmış bölge planları bozuldu. Meydanı boş bulması durumunda TSK ve ÖSO’nun Rakka ve petrol bölgelerine kadar uzanması bile masadaydı. Sonuca baktığımızda ABD ve Rusya’nın YPG mazeretini bir şekilde devre dışı bırakarak AKP’nin Osmanlı hırslarını gemlemiş olduğu görülüyor.

2- Suriye devletinin egemenlik alanlarında kontrolünün artması neticesinde İdlib başta olmak üzere Afrin, Fırat Kalkanı ve Tel Abyad-Serakeniye hattının da öyle ya da böyle Suriye devletine devredilmesinin önü açıldı. Rusya planları adım adım işledi.

3- Eğer bu anlaşma yürürlüğe girerse YPG birlikleri sınırdan 30km güneye sürülecek. Bu arada Kobani ve Afrin’in yanısıra Cezire kantonunun büyük bölümü de YPG’nin elinden çıkmış olacak. Bunun anlamı da Rojava’dan geriye bir şey kalmaması demek. Esad ordusuna geçecek  şehirlerdeki özerk organların askeri gücü olmadan işlevsel olması mümkün olmayacaktır.  Sınırdan 30km güneyde Haseke şehir merkezi dışında çöller ve petrol bölgeleri bulunuyor. ABD yönetiminden de “petrol bölgelerini YPG ile elimizde tutabiliriz” şeklinde açıklamalar geliyor.

4- Peki Rusya, YPG’yi savaş vermeden Kobani ve Kamışlı hattından çıkmaya razı edebilecek mi? ABD Suriye Özel Temsilcisi James Jeffry, Soçi mutabakatı için “Kürtleri bu bölgeden çıkarmayı başarmaları mümkün değil” diye bir çıkış yaptı bile. Gelgelelim ABD kuzey Suriye’yi ve YPG’yi tamamen terk ettiğine göre YPG’nin ne kadar direnme şansı olabilir? Putin YPG’ye “biz olmasak TSK zaten Kobani’ye girecekti” diyecektir. Yani “sizi ABD sattı biz kurtardık, durumu kabullenin” sopalı uyarısı gelecektir.

5- Esad birliklerinin Türkiye sınırına yeniden dönüşü iç savaş içinde bir dönüm noktası olacak. Oyun kurucu Rusya işin zor kısmını halletti, yani ABD’nin Suriye’den çıkmasıyla Putin geri kalan meseleleri daha kolay halledecektir. Sırada İdlib var ki zaten Putin- RTE görüşmesi sırasında Esad’ın İdlib’deki askeri birlikleri ziyaret etmesi ve adeta finali İdlib olarak göstermesi İdlib operasyonu konusunda bir sinyaldi. RTE’nin pazarlıklarda İdlib konusunda Putin’e boyun eğdiğini söyleyebiliriz.

6- İdlib dışında Suriye’nin şiddetle ihtiyaç duyduğu petrol havzalarını YPG’den devralması meselesi var. ABD petrollere sahip çıkabileceği mesajları veriyor, ama YPG’nin Esad ve Putin ile anlaşmak zorunda olduğu gerçeği var. Diğer ihtimal olarak geriye ABD’nin çöllerdeki petrol jandarmalığına soyunmak kalıyor ki bu da büyük bir mana kaybı olacaktır ve bu konuda da ABD’ye güven olmayacaktır.

7- RTE belki Osmanlı hayallerini gerçekleştiremedi, ama Rojava’daki Kürt özerkliğini sonlandırmayı başardı. Belki mezhep takıntısının olduğu Esad’ın zaferini kolaylaştırdı, ama içeride satabileceği bir hikayesi oldu, ne kadar buruk olsa da…