Sosyalist Kitaplık | Yengeç Gemisi
Yengeç Gemisi (Kanikōsen) ile dünya çapında tanınan Takici Kobayaşi genç bir komünistti. Despotik Japon imparatorluğu altında mücadele ediyordu. Japon Komünist Partisi tamamen yasaklanmıştı. Militarist diktatörlük, despotik devlet geleneğine komünist avı hizmeti veriyordu. Kobayaşi, üniversite yıllarında genç bir işçi olarak, üniversiteden sonra da inançlı bir komünist olarak sınıf mücadelesinde yer aldı. Mücadelenin bu ateşli yıllarında yazarlığını yetkinleştirdi.
19.yy’da Meiji ile birlikte kapitalistleşme yolunda Japon devleti tarihsel adımlar atıyordu. Japon-Rus savaşı iki ülkeyi de tüketme noktasına getirmişti. Yenilginin ardından Rusya’da devrimci hareket yükselmişti. Japonya ise militarist rejimi ile burjuvazisini kendi elleriyle yaratmak, eski dünya artığı düzenini yeni dünyanın yapısına adapte olarak ayakta tutmak niyetindeydi. Kapitalizmi demir yumrukla güçlendirecekti. Bürokrasi ile iç içe geçmiş Japon kapitalistleri, sadece devletin ekonomik imkânlarından değil sopasından da büyük karlar elde etmek için yararlanıyordu.
Japon despotizmi altında inleyen milyonlar, Rus despotizmini yok eden 1917 Ekim Devrimi’nin yarattığı heyecan ile dolup taşıyordu. Komünist Parti 1922’de yasaklanmıştı. Japon devleti en sert şekilde işçileri bastırsa da yeraltı mücadelesi sürüyordu. Ülkede sefalet devasa boyutlardaydı. İşçilerin katledilmesi sıradan bir olaydı.
Kobayaşi Japon kapitalizminin kuralsız ve dizginsiz kar elde etmek için her yolu kullandığı bu dönemde yaşadı, bu dönemi yazdı. Egemenler için korkulu rüya olan komünizme karşı her yerde cadı avına çıkılıyordu. Kitlesel tutuklamalar ve işkenceler yaşanıyordu. Kobayaşi, işçi sınıfının önlenemez mücadelesini ve Japon devletinin yoğun sömürü ve baskısını çarpıcı eserlere dönüştürdü. İlk eseri Eski Jimnastik Öğretmeni (1921)’dir. 1928’de 1652 kişiyi içeren büyük tutuklama dalgasını anlattığı 15 Mart 1928, Gelmeyen Ev Sahibi (1929), Yengeç Gemisi (1929) ve Bir Parti Üyesinin Hayatı (1932)’nı yazmıştır.
1910’lardan itibaren baskı ve mücadele ikliminde Japon proleter edebiyatı oluşmaktaydı. “Proleter sanat” akımı, SSCB ile bağlar kuruyor, sanat örgütlerini inşa ediyordu. 1928’de NAPF (Japon Proleter Sanatlar Federasyonu) kurulduğunda liderliğinde Takici Kobayaşi vardı. Fakat, Sosyalist aydın ve sanatçıların üzerinden despotizmin yumruğu eksik olmadı. 15 Mart tutuklamalarından nasibini aldı, örgütleri dağıtıldı.
Yengeç Gemisi, Kobayaşi’nin en büyük eseri kabul edilir. Eserin her bir sözcüğüne dönemin ruhu ince ince işlenmiştir. 1920’de, 1. Dünya Savaşı yıllarında geçen romanda, Rus Japon savaşından kalma bir savaş gemisinden bozma Yengeç fabrika gemisi anlatılır. Japonya, savaş yıllarında büyüyen konserve pazarında büyük kar kapmaktadır. Bu gemiler, doğrudan Japon devletinin desteği ile çalışır. Yüzlerce işçi gemide acımasız bir şefin kırbacı altında, kokmuş yiyecekler, dondurucu soğuk, işkence ve acımasızca çalıştırılmaktadır. Kobayaşi, gemiden Japon toplumuna ayna tutar: borçlandırılıp çalışmak zorunda bırakılanlar, aç kalan köylüler ve yarı aç üniversite öğrencileri… Gemide vahşi kapitalizmin her yüzü vardır. Ancak uyumak için verilen çok kısa sürelerde işçilerin bir kısmı için kulaktan dolma bildiklerinden ibaret olan Sovyetler, tatlı bir rüyaya dönüşmektedir. Hakça çalışmanın ve insanca yaşamanın hayali ile genç işçi Morimoto düşüncelere dalmaktadır. Fırtınalı bir günde işçileri avlanmaya zorlanır ve fırtına şiddetini arttırınca içinde Morimoto’nun da olduğu kayık okyanusta ölüme terk edilir. Ancak kayık bir Sovyet gemisi tarafından kurtarılır. Morimoto, hayalini kurduğu dünyanın gerçek kahramanları ile tanışır. Mücadele ilhamı alarak gemiye geri dönerler ve çetin bir mücadele başlar. Yengeç gemisinde işçiler bu gidişata daha fazla katlanmayacaklardır…
Genç komünist Kobayaşi’nin bu çarpıcı romanı sadece kitlelerin değil rejimin de ilgisini çekmişti. Japon polisi tarafından 1933’te feci şekilde katledildiğinde 29 yaşındaydı.
Kobayaşi, Yordam Yayınlarından çıkan Yengeç Gemisi’nin Manga versiyonu ile Türkiye’de yeniden ilgi uyandırdı. Manga formatı, bu etkileyici eseri okuyucuya adeta kanlı canlı bir film gibi sunuyor. Bu etkileyici eseri tüm okuyucularımıza öneriyoruz.
