Fransa’nın Mali Müdahalesi Üzerine
Tolga Karaman
Fransız ordusu Mali’nin kuzey bölgesinde bulunan radikal İslamcı grupların kontrol ettiği Tessalit kentini bombalamaya başladığı bildirildi
Ülkenin kuzey doğusunda Cezayir sınırında bulunan Tessalit kentinde El-kaide bağlantılı olduğu bildirilen Ensar radikal İslam örgütünün bölgeyi kontrol etmesinin ardından Fransa ordusu tarafından bu sabah bombalandığı bildirildi. Fransız yetkililer daha önce yaptığı açıklamada Mali’de silahlı örgütün tamamen bertaraf edilene kadar çatışmaların devam edeceğini söylemişti. Diğer yandan ise Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande Cumartesi günü Mali’ye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Mali’de bir kahraman gibi karşılanan Hollande, Fransız askerlerine moral verdi.
Mali’de olaylar nasıl başladı
Kaddafi rejiminin düşmesinin ardından yüzlerce Azavadlı, Mali’nin kumlarla kaplı çöllerine yerleşti. Buradaki akrabalarının yanına gelen binlerce Azavadlı yıllardır ordunun yaptığı silahlı
operasyonlarda ölen akrabalarının intikamı peşindeydiler. 2012 Ocak ayının başında tüm askeri ve lojistik hazırlıklar tamamdı. Azavad milli kurtuluş hareketi 17 Ocakta Nijer sınırındaki Menka şehrini işgal etmesiyle savaşı başlatmış oldu. Azavad hareketi küçük şehirleri ve köyleri ele geçirmeye başladığı sırada, Batı Afrika’da bölgenin siyasi ve askeri haritasını etkileyecek Cihat ve Tevhit Hareketi kuruluşunu ilan etti.Mali’nin birçok kentte kontrolü yitirmesinden sonra bölgede büyük bir boşluk oluştu. Boşluktan yaralanmak isteyen laik kökenli Azavad hareketi bağımsızlığını ilan etmek istedi. Ancak El-kaide bağlantılı Cihat ve Tevhit hareketi tarafından birçok kentten kovuldu. Azavad milli kurtuluş hareketini bozguna uğratarak güçlenen Ensar Cihat ve Tevhit Hareketi, batılı güçlerin Mali’den elini çekmesi için silahlı eylemlerine ağırlık vermişti, çatışmaların 20. Gününde Fransız ve Mali askerleri Gao ve Timbuktu kentlerini ele aldı.
Hollande’nin ziyareti
Cumartesi günü sürpriz bir ziyaretle Mali’ye gelen Fransa Cumhurbaşkanı Hollande tekrar ele geçirilen Timbuktu kentinde Fransız askeleri ile bir araya geldi.
Fransa, geçen yıl Mali’nin kuzeyini kontrolü altına alan radikal İslamcı grupların Konna kentini ele geçirmesi ve başkente doğru ilerleme tehdidinde bulunmasını gerekçe göstererek 11 Ocak’ta Mali’ye askeri operasyon düzenlemişti. Fransa, silahlı gruplar tamamen bertaraf edilene ve güvenlik sağlanana dek askerlerinin Mali’de kalacağını açıklamıştı. İşgalin gerçek sebebi ise insan hakları değildi. Çünkü ülkede ordu darbe yapmıştı, Fransa da darbecileri destekliyor. Ülkenin uranyum ve altın kaynakları Fransa için oldukça önemli. Mali’nin denetimden çıkması da Fransa’nın bölgedeki eski sömürgelerinin domino etkisiyle denetimden çıkması riski de işgalin sebeplerinden.
İnsan hakları ihlalleri
Ülkede işgalden bu yana kaç sivilin hayatını kaybettiği net olarak bilinmiyor. Yüzbinlerce kişi evlerinden oldu. En son Uluslararası Af Örgütü (AI), Mali Ordusu’nun ülkenin kuzeyindeki operasyonlar sırasında sivilleri de öldürdüğünü kaydetmişti. AI’nin açıklamasına göre, Fransa’nın 11 Ocak’taki askeri müdahalesinden hemen önce 24 sivil tutuklandı. Tanıklar, bunlardan büyük kısmının öldürüldüğü ve Sevare şehrinde bir kuyuya atıldığını söyledi. İnsan Hakları İzleme Örgütü de, Fransız askerleriyle birlikte operasyona katılan Mali ordusunun, ele geçirdiği kentlerde yasadışı infazlar yaptığını açıklamıştı.
Öte yandan Türkiye, Mali’nin toprak bütünlüğünü de kendisine dert edindi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Temennimiz, Mali’nin toprak bütünlüğünü, bağımsızlığını ve ulusal birliğini tehdit eden kaygı verici gelişmelerin bir an önce sona ermesi için somut adımların atılması” dendi.
Malide yaşanan emperyalist işgal ilk değil. Mazlum-ezilen halklar yıllardır emperyalistlerin saldırısına uğruyor. Toplumsal kutuplaşmalar yapay temellerde şekillenerek emperyalist işgal ve müdahalelere savaşa ve gözyaşına sahne oluyor. Burada sosyalist bir mücadeleyi inşa etmek bu saldırıları durduracak tek alternatif olarak görünüyor.
